Volgens historicus van religies Mircea Eliade wordt de oudste vorm van religieuze ervaring gevonden in de praktijken van het shamanisme. Met het gebruik van wat Eliade “oude technieken van extase” noemde, komen sjamanen in een staat van trance, beweren dat ze uit hun lichaam gaan en gebruiken de door hun buitengewone ervaringen verkregen kracht om het lichaam, het verstand en de geest te genezen.27 Wereldwijd heeft de sjamaan in lokale kleinschalige inheemse religies de standaard vertegenwoordigd om de aard van religieuze ervaring mee te definiëren.
Zoals antropoloog Felicitas Goodman28 beweert, hebben de technieken van de sjamaan echter niet alleen de oudste maar ook de langst aanhoudende en blijvende soort religieuze ervaring teweeggebracht, namelijk die van de trance. Door een verscheidenheid aan technieken – meditatie, gebed, zingend bidden, zingen, dansen, en zo verder – hebben religies de trance-ervaring opgewekt en bevorderd. Volgens Goodman vertegenwoordigen staten van trance de gemene deler die de basis is van alle religieuze ervaringen. Volgens Goodman wekken alle religies bewust of onbewust trance-ervaringen op.
Hoewel de Scientology Kerk bepaalde “technieken van extase” gebruikt, de procedures en processen waarnaar verwezen wordt als haar “religieuze technologie”, houdt de kerk consequent vol dat de door deze praktijken opgewekte religieuze ervaringen niet verkeerd geïnterpreteerd moeten worden als trance. In tegenstelling tot de ongeloofwaardige beweringen van anti-sekte propaganda, hebben deze technieken bovendien geen relatie met processen als hypnose of “hersenspoeling”.29 In plaats daarvan zijn de in de Scientology Kerk gebruikte technieken gericht op het ervaren van een grotere helderheid van spiritueel bewustzijn.
Voor Scientology is religieuze ervaring in wezen een kwestie van begrip bereiken. De aard van begrip wordt voorgesteld als een driehoek, de ARC-driehoek, die drie onderdelen bevat: Affiniteit, Realiteit en Communicatie.
Voor Scientology is religieuze ervaring in wezen een kwestie van begrip bereiken. De aard van begrip wordt voorgesteld als een driehoek, de ARC-driehoek, die drie onderdelen bevat: Affiniteit, Realiteit en Communicatie. Als de eerste hoek van deze driehoek geeft Affiniteit de mate van intimiteit, affectie of liefde aan die in relatie tot iemand anders wordt gevoeld. De tweede hoek, Realiteit, geeft een overeenstemming tussen personen aan over wat in een bepaalde situatie het geval lijkt te zijn. Op de derde hoek definieert Communicatie de uitwisseling van ideeën. Als het belangrijkste deel van deze ARC-driehoek kan duidelijke communicatie voorzien in de basis om tussen personen affiniteit en wederzijdse overeenstemming over de realiteit te creëren. Aangezien alle drie de aspecten van begrip met elkaar verband houden, wordt de ARC-driehoek beschreven als groeiend, naarmate het begrip toeneemt. Als een formule om de aard van begrip te begrijpen, werkt de ARC-driehoek als een maatstaf van toenemend bewustzijn.
Religieuze ervaring in Scientology neemt door een reeks gradiëntenniveaus toe. Na de noodzakelijke “verlichtingen” van de conditionering van het reactieve verstand bereikt te hebben, kan iemand de staat van Clear zijn bereiken. Volgens de Scientology Kerk: “De volledige glans van de staat van Clear heeft nergens in de in onze cultuur bekende geschriften een vergelijkbare beschrijving”.30 Net als mystieke ervaringen in het algemeen kan de ervaring van Clear zijn daarom beschreven worden als onbeschrijflijk, als een staat van bewustzijn die woorden te boven gaat. Net als bij mystieke ervaringen wordt die staat van bewustzijn echter gekenmerkt door een verhoogd bewustzijn waarin nieuwe kennis en inzicht worden verkregen.
Boven de staat van Clear voorziet Scientology in technieken om zelfs nog hogere niveaus van spirituele vrijheid en bekwaamheid te bereiken. Als Opererende Thetan, wordt van iemand die deze hogere niveaus ervaart, gezegd dat hij “Bewust en willend oorzaak is over Leven, Denken, Materie, Energie, Ruimte en Tijd”.31 Aan de Opererende Thetan worden buitengewone bekwaamheden toegeschreven. Net als een sjamaan, wordt een Opererende Thetan bijvoorbeeld geacht in staat te zijn geestelijk bewustzijn te ervaren onafhankelijk van het fysieke lichaam. Op deze hogere niveaus is de belangrijkste bekwaamheid die een Opererende Thetan terugkrijgt echter het ervaren van oneindigheid. Door die ervaring krijgt iemand kennis over onsterfelijkheid en vrijheid van de cyclus van geboorte en dood. De door de Opererende Thetan vertegenwoordigde spirituele kennis, vrijheid en kracht zijn het ultieme doel van de Scientology religie. Deze bekwaamheden vertegenwoordigen in wezen het hoogtepunt van een religieuze zoektocht naar spirituele verlossing en onsterfelijkheid.
