RELIGIEUZE TOLERANTIE
& RELIGIEUZE DIVERSITEIT

Het hindoeïsme is een andere religie die in haar extreme diversiteit faalt voor de test van monotheïstische religieuze criteria die in verschillende westerse landen gevonden worden. In zijn klassieke vorm kan het hindoeïsme voorgesteld worden als een vorm van waarachtig pantheïsme, waarin Brahmaan het absolute maar onpersoonlijke opperwezen, de geest is die in alle mensen van nature aanwezig is. Brahmaan wordt gezien als goed en kwaad overstijgend. Hij wordt niet zozeer voorgesteld als een schepper, maar als een doordringende kracht waar alle dingen uit voortkomen en waar alle dingen naar terugkeren. Hij is niet alleen in alle dingen aanwezig, maar hij ís alle dingen. De bevrijde ziel wordt één met hem en realiseert zich dat er verder niets bestaat. Deze vorm van goddelijkheid is echter ver verwijderd van de begrippen van godheid zoals deze bij het christelijke monotheïsme worden gevonden. Deze wordt voorts gevonden naast andere voorstellingen van meerdere godheden die, terwijl ze veranderen en zich van de ene in de andere godheid transformeren, de polytheïstische aspecten van het hindoeïsme vertegenwoordigen. Met het oog op de tolerantie binnen het hindoeïsme voor ideeën en beweringen die volgens de westerse logica intern tegenstrijdig zijn, zou het onmogelijk te bevestigen zijn dat het hindoeïsme specifiek pantheïstisch of polytheïstisch is: het is duidelijk beide. In beide gevallen faalt het voor de test van een monotheïstisch systeem, dat een schepper postuleert, een dualistische kosmologie en de noodzaak om die god expliciet te vereren, zoals de meningen over hoe een religie eruit zou moeten zien, die gekomen kunnen zijn van hen die alleen maar vertrouwd zijn met de joods-christelijke-islamitische tradities.