Status van Scientology als Wereldreligie bevestigd door Hoogste Gerechtshof in Europa
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft op 5 april 2007 een unanieme, historische beslissing genomen, ten gunste van de Scientology religie, die de religieuze vrijheid van scientologen en hun religieuze connecties in ere houdt in de 47 landen die het Europees Verdrag voor de Bescherming van de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden (EVRM) hebben ondertekend en geratificeerd, die door de Raad van Europa in 1950 is aangenomen. Door ten gunste van de Scientology Kerk te besluiten, bevestigde het Hof opnieuw een belangrijke kwestie waaraan de Russische Federatie zichzelf heeft verplicht om in ere te houden, namelijk het recht op religieuze vrijheid, niet alleen voor scientologen, maar ook voor de leden van alle religies in heel Europa.
Het Hof voor de Rechten van de Mens in de zaak met de titel Scientology Kerk van Moskou vs. Rusland (verzoekschrift nr. 18147/02), doet de weigering van het Stadsbestuur van Moskou teniet om de Scientology Kerk van Moskou als religieuze organisatie te registreren. Het Hof concludeerde dat Rusland de rechten van de Scientology Kerk had geschonden onder EVRM Artikel 11 (het recht op vrijheid van vereniging) “gezien in het licht van Artikel 9” (het recht op vrijheid van religie) toen zij weigerde om de Scientology Kerk van Moskou opnieuw te registreren.
In het bijzonder stelde het Hof voor de Rechten van de Mens vast dat, bij het afwijzen van de registratie van de Scientology Kerk van Moskou, de Moskouse autoriteiten “niet in goed vertrouwen hadden gehandeld en hun plicht van neutraliteit en onpartijdigheid ten opzichte van de aanvrager hadden verwaarloosd tegenover de religieuze gemeenschap van de aanvrager”. Het Hof beloonde de Kerk bovendien met € 10.000 voor niet-geldelijke schade en met € 15.000 voor onkosten en uitgaven.
Deze zaak is uitermate belangrijk, want het bevestigt dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens van mening is dat de Scientology Kerk een bonafide organisatie is, en recht heeft op dezelfde rechten onder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens als iedere andere religieuze organisatie die onder het Verdrag valt.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd opgericht om een mechanisme te vestigen voor het oplossen van klachten over mensenrechten jegens lidstaten van het Verdrag voor de Bescherming van de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden, die door de Raad van Europa in 1950 is aangenomen. Het Hof is gelegen in Straatsburg, Frankrijk, en heeft op dit moment een bevoegdheid over 47 staten in Europa met meer dan 800 miljoen burgers in deze staten, waardoor het onbetwistbaar het meest belangrijke internationale Hof is.
De missie van het Hof is om te zorgen voor naleving van het Verdrag voor de Bescherming van de Rechten van de Mens en Fundamentele Vrijheden door uitspraak te doen over klachten over schendingen van mensenrechten die door lidstaten zijn begaan en waartegen een rechtszaak is aangespannen, hetzij door andere lidstaten hetzij door personen die onder de jurisdictie van een lidstaat vallen. Staten verbinden zich om zich in elk geval te schikken naar het uiteindelijke oordeel van het Hof waarvan zij deelgenoot zijn, op grond van Artikel 46 van het Verdrag. Het uiteindelijke oordeel van het Hof wordt overgebracht naar het Comité van Ministers, die toezicht houdt op de uitvoering ervan.
De beslissing van het Hof heeft niet alleen invloed op de Staat die deel uitmaakt van een oordeel, maar zet ook direct op het hoogste niveau een juridisch precedent neer voor alle 47 lidstaten. De beslissing van het Hof aangaande De Scientology Kerk van Moskou en de behandeling van de Scientology Kerk als een “religieuze gemeenschap” die recht heeft op het volledige arsenaal van fundamentele mensenrechten die horen bij dergelijke gemeenschappen, hebben daarom directe toepassing en scheppen belangrijke en bindende wettelijke precedenten voor heel Europa en Eurazië.
De Scientology Kerk van Moskou is een religieuze associatie en werd in januari 1994 officieel als zodanig geregistreerd. Op 1 oktober 1997 trad er een nieuwe Wet over Vrijheid van Geweten en Religieuze Associaties (Religie Wet) in werking, die verlangde dat alle religieuze associaties die eerder de status van een juridische entiteit verleend waren, om hun statuten in overeenstemming te brengen met de nieuwe Religie Wet en om zich vóór 31 december 2000 opnieuw aan te melden bij het Ministerie van Justitie. Verzuim om herregistratie te verkrijgen voordat de vervaldatum van de termijn verstreken was, zou de Kerk blootstellen aan de dreiging van ontbinding door gerechtelijke uitspraak.
De Scientology Kerk van Moskou heeft zich daarop tussen augustus 1998 en mei 2005 bij het Ministerie van Justitie in Moskou 11 keer voor herregistratie aangemeld. Elke aanvraag werd afgewezen.
De arbitraire weigering om de Kerk van Moskou onder de Religie Wet te herregistreren, plaatste haar status als juridische entiteit in gevaar. De niet-registratie als een religieuze organisatie binnen de betekenis van de wet had extreme gevolgen voor de Kerk en haar leden. De rechten van de Kerk en haar parochianen, die essentieel zijn voor het uitvoeren van hun religieuze activiteiten op het meest fundamentele niveau, waren ernstig in gevaar, waaronder het recht op het verwerven, importeren en distribueren van de religieuze literatuur; de mogelijkheid om charitatieve activiteiten uit te voeren, het recht om religieuze gebouwen te bezitten en te onderhouden, het recht om onderwijsinstellingen te bezitten en te leiden, met inbegrip van theologische scholen; en het recht om buitenlandse burgers uit te nodigen om religieuze diensten te verkondigen en te leiden.
Als gevolg daarvan diende de Scientology Kerk van Moskou een juridische klacht in op het niveau van de arrondissementsrechtbank, welke door de Kerk werd gewonnen. Het Hof maakte het duidelijk in haar bevindingen dat de regering allerlei voorwendsels had gebruikt om de herregistratie van de Kerk te vermijden. De regering vermeed echter de naleving van de eis van het Hof en, na nog eens twee jaar van gerechtelijke touwtrekkerij, diende de Kerk in 2002 een petitie in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens om haar zaak over mensenrechten en discriminatie jegens de Russische staat te horen.
Specifieke Bevindingen van het Hof
Toen zij de overwinning toekende aan de Scientology Kerk van Moskou, refereerde het Hof naar de jurisprudentie zoals deze is neergelegd in Artikel 9, namelijk dat vrijheid van gedachte, geweten en religie een van de fundamenten zijn van een democratische samenleving in de betekenis van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het is, in haar religieuze betekenis, een van de meest essentiële elementen waar de identiteit van gelovigen en hun begrip van het leven uit bestaan, maar het is ook een waardevolle aanwinst voor atheïsten, agnostici, sceptici en de onbekommerden. Het pluralisme dat onlosmakelijk verbonden is met een democratische samenleving, dat door de eeuwen moeizaam gewonnen is, hangt ervan af.
Deze uitgebreide benadering komt overeen met de toepassing van fundamenteel beleid over mensenrechten van de Europese Gemeenschap dat het Hof toepast op kwesties aangaande religieuze vrijheid – “de noodzaak om een waar religieus pluralisme te waarborgen, een inherent bestanddeel van het concept van een democratische samenleving”. Op dezelfde manier heeft het Hof het belang benadrukt van “pluralisme, tolerantie en ruimdenkendheid, zonder welke er geen democratische samenleving bestaat”. Zoals het Hof heeft benadrukt, aangezien religieuze entiteiten in de vorm van georganiseerde structuren bestaan, “is het autonome bestaan van religieuze gemeenschappen onmisbaar voor het pluralisme in een democratische samenleving en is daarom een kwestie die in het hart ligt van de bescherming die Artikel 9 biedt”.
In haar besluit maakt het Hof duidelijk dat deze principes van toepassing moeten zijn op de Scientology Kerk en dat het dit beleid van “waar religieus pluralisme” zou dwarsbomen en resulteren in willekeur en oneerlijke discriminatie door de Scientology Kerk anders te behandelen dan iedere andere religieuze gemeenschap. Het Hof bevestigde daarop het recht van religieuze gemeenschappen zoals de Scientology Kerk om vrij te zijn van willekeurige inmenging van de staat.
Het Hof sloot haar uitspraak af door te zeggen:
Gezien de bevindingen van het Hof hierboven dat de redenen waar het Ministerie van Justitie in Moskou een beroep op doet en de goedkeuring hiervan door de rechtbanken van Moskou om herregistratie van de associatie van de aanvrager te ontzeggen geen wettelijke grond had, kan worden afgeleid dat, door de afwijzing van de registratie van de Scientology Kerk van Moskou, autoriteiten van Moskou niet in goed vertrouwen handelden en hun plicht van neutraliteit en onpartijdigheid ten opzichte van de aanvrager van de religieuze gemeenschap hebben verwaarloosd. In het licht van het voorafgaande, is het Hof van mening dat de inmenging in het recht van de aanvrager op vrijheid van religie en vereniging niet gerechtvaardigd was. Er heeft zodoende een overtreding plaatsgevonden van Artikel 11 van het Verdrag, gezien in het licht van Artikel 9.
Andere EVRM-beschikkingen ten gunste van Scientology
Kimlya en anderen vs. Rusland
Op 1 oktober 2009 werd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens nog een historische beslissing gemaakt bij een rechtszaak van de Scientology Kerk die de religieuze vrijheid beschermd: Kimlya en anderen vs. Rusland (Verzoekschriften 76836/01 en 32782/03). Het Hof heeft twee keer unaniem een positief oordeel geveld voor twee religieuze Scientology groepen in Rusland en oordeelde dat ze het recht hadden om zichzelf volgens de Russische wet te registeren als religieuze organisatie. Deze beslissing bepaalde dat leden van de Scientology Kerk van Surgut en de Scientology Kerk van Nizhnekamsk het recht hebben op religieuze vrijheid en het recht hebben op vrijheid van vereniging volgens Artikelen 9 en 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Bij het bereiken van deze beslissing, stelde het Hof vast “dat de aanvragers niet in staat waren om erkenning te verkrijgen van hun recht op vrijheid van religie en vereniging in welke organisatorische vorm dan ook. De eerste aanvrager kon geen registratie verkrijgen van de Scientology groep als een niet-religieuze rechtspersoon, omdat de Russische autoriteiten het als een religieuze gemeenschap beschouwden. De aanvragen voor registratie als religieuze organisatie die door de eerste en tweede aanvrager werden ingediend als oprichters van hun respectievelijke groepen en ook namens de derde aanvrager, werden geweigerd op grond van de te korte bestaansperiode van de groepen. Ten slotte gaf de beperkte status als een religieuze groepering waarvoor ze kwalificeerden en op grond waarvan de derde aanvrager bestond, geen praktische of effectieve voordelen voor hen, aangezien een dergelijke groep verstoken was van een rechtspersoonlijkheid, eigendomsrechten en de rechtsbevoegdheid om de belangen van haar leden te beschermen en werd ook ernstig belemmerd in de fundamentele aspecten van haar religieuze functies. Vandaar dat het Hof tot de bevinding is gekomen dat er een inmenging heeft plaatsgevonden in de rechten van de aanvragers onder Artikel 9, gelezen in het licht van Artikel 11.”
De Scientology Kerk van Sint-Petersburg en anderen vs. Rusland
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kwam terug op de weigering van de Russische regering om een religieuze groep van Scientology te registreren als een religieuze organisatie onder de Religie Wet van 1997 aangaande Scientology Kerk van Sint-Petersburg en anderen vs. Rusland (Verzoekschrift nr. 47191/06). De Scientology groep van Sint-Petersburg werd registratie onder de Religie Wet ontzegd op grond van het feit dat ze niet al 15 jaar voorafgaand aan registratie bestonden, zoals de Religie Wet van 1997 vereist.
Door te verwijzen naar haar besluit aangaande religieuze groepen in Kimlya, heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vastgesteld dat de beperkte status van religieuze groepen die zich niet kunnen registreren volgens de Religie Wet van 1997 “leden van zo’n groep niet toestond om hun recht op vrijheid van religie uit te oefenen, wat zo’n recht misleidend en theoretisch maakt, in plaats van praktisch en effectief”. Dienovereenkomstig concludeerde het Hof dat de weigering van de Russische regering om de religieuze groep te registreren als religieuze organisatie neerkwam op een inmenging in het recht op religieuze vrijheid dat gegarandeerd wordt door Artikel 9 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, gezien in het licht van het recht op vrijheid van vereniging, zoals dit gegarandeerd wordt door Artikel 11 van het Verdrag.
Samen met de Scientology Kerk van Moskou vs. Rusland beslissing, onderstrepen deze beslissingen het feit dat de Scientology religie en religieuze organisaties recht hebben op dezelfde rechten en bescherming als andere religies en religieuze organisaties die onder internationale verdragen over mensenrechten vallen, zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, de OVSE Helsinki Akkoorden en het Internationale Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten van de VN.
Conclusie
Deze drie beslissingen van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens die registratie eisen van vier religieuze groepen als religieuze organisaties, bevestigen en stellen definitief vast wat mensenrechtenexperts, academici en talloze nationale rechtbanken al hebben vastgesteld: dat de Scientology Kerk een religieuze gemeenschap is die het recht heeft op het volledige arsenaal van mensenrechten en religieuze vrijheidsrechten die horen bij zulke organisaties. Elke poging van regeringen om een Scientology Kerk anders te behandelen zal de toets der kritiek niet kunnen doorstaan.
Deze EVRM-vonnissen vertegenwoordigen historische beslissingen met betrekking tot de vrijheid van religie in heel Europa. De beslissingen maken een impact op de religieuze rechten van de bestaande geloofsovertuigingen die actief zijn in alle 47 lidstaten die vallen onder het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
