Scientology heeft de kenmerken van een religie. Ze kent een theologie, een reeks gebruiken die het mogelijk maken het spirituele deel van ieder mens te beïnvloeden, een “bureaucratische” organisatiestructuur en religieuze riten. Verscheidene auteurs vóór ons, zelfs de meest kritische, twijfelen niet aan haar religieuze aard: Michel de Certeau, Roy Wallis, Bryan Wilson, Harriet Whitehead, Lonnie D. Kliever, Frank K. Flinn.
Wij vinden de volgende kenmerken:
(1) Scientology kent technieken die bedoeld zijn om een weg te banen naar de vrijheid als “een gezonde geest in een gezond lichaam”. De rationalisering en “instrumentalisering” van religieus leven wordt door
(2) Scientology maakt het de aanhanger mogelijk aan kosmische, historische en persoonlijke gebeurtenissen een betekenis toe te kennen en brengt de aanhanger tot de overtuiging dat hij de sleutel naar zijn persoonlijke verlossing en die van de groep waartoe hij behoort in handen heeft. Scientology stelt het individu in de gelegenheid om “oorzakelijk” te zijn in zijn eigen leven en niet het effect van externe oorzaken.
L. Ron Hubbard is geen profeet die beweerde door een openbaring een weg naar verlossing te hebben gevonden; hij fungeerde als onderzoeker van de geest, die stap voor stap een weg naar verlossing uitzette: de weg naar “succes”.
(3) L. Ron Hubbard is geen profeet die beweerde door een openbaring een weg naar verlossing te hebben gevonden; hij fungeerde als onderzoeker van de geest, die stap voor stap een weg naar verlossing uitzette: de weg naar “succes”.
(4) Scientology berust op een persoonlijke, enigszins mystieke gewaarwording die iemand in staat stelt zich met zijn eigen spirituele aard in contact te komen. Scientology impliceert een “religieuze vaardigheid”, dat wil zeggen een belangrijke zelfbetrokkenheid en is dus geen religie met een massale eredienst.
(5) Scientology heeft het karakter van een religie van “deze wereld”, die herinnert aan de Sokka Gakkai waar eerlijk verworven zakelijk succes wordt beschouwd als een teken van positieve spirituele evolutie. We kunnen ook een parallel trekken tussen de ethiek van Scientology en die van het traditionele Protestantisme. Bij laatstgenoemde richting getuigt succes in aardse zaken van een staat van genade en bij Scientology zijn het de uiterlijke manifestaties van iemands werk op zijn persoonlijkheid, van een persoonlijke religieuze en morele gedragscode die vooral voortkomt uit psychologische bevrijdingstechnieken die de persoonlijke spiritualiteit vrijmaken en de toepassing van een vastomlijnd moraalsysteem.
(6) Scientology is geen sekte – ze is niet exclusief en de aanhanger hoeft geen afstand te nemen van zijn vroegere religie, hoewel de meeste leden alleen lid zijn van Scientology.
(7) Het religieuze karakter van de Scientology Kerk is intact gebleven sinds het begin van de jaren 50, wat blijkt uit een door de Church of Scientology International in 1994 ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan uitgegeven brochure. De Church of Scientology International, die haar hoofdkwartier heeft in Los Angeles, wordt omschreven als de Moederkerk (zoals de christian scientists die hebben in Boston). Er bestaat een verband tussen de “parochianen” en de religieuze broederschap, pastorale counseling en uit de kerk voortkomende liefdadigheid. Ook werd bij recente gesprekken die we met scientologen hadden het religieuze aspect steeds meer benadrukt. Door in toenemende mate het accent te leggen op de religieuze kant, trekt Scientology mensen aan die op zoek zijn naar religie, terwijl in de beginperiode vooral mensen werden aangetrokken die op zoek waren naar een oplossing voor hun problemen. In de loop van de ontwikkeling van Scientology, werd Dianetics in toenemende mate in het geheel geïntegreerd.
(8) Scientology bevat utopische elementen: L. Ron Hubbard heeft het plan “Het Clear maken van de planeet” neergezet, een utopistisch plan dat gericht is op een beschaving zonder krankzinnigheid, zonder criminelen en zonder oorlog, waar het capabele mensen gegund is succes te hebben en waar het eerlijke mensen gegund is rechten te hebben, en waar de mens vrij is om zich tot hogere niveaus te verheffen. Alle onrechtvaardigheden worden uitgebannen door spontaan toegepaste gedragsnormen (de open Bergson moraal) die, als gevolg van de herontdekking van theta, zullen toenemen. Naarmate het aantal scientologen toeneemt, zal de wereld verbeteren.
(9) Scientology is ontstaan binnen een modern maatschappelijk verband. Het ontleent daaraan bepaalde elementen (een technisch karakter, een weldoordachte methodische aanpak, het belang van communicatie, welzijn, organisatorisch inzicht, persoonlijke ervaring) die het heeft gemengd met oude spirituele tradities.
L. Ron Hubbard en de scientologen breiden de toepassing van het rationele instrumentarium uit door het dienstbaar te maken aan een mystieke weg, aan zelftransformatie en aan herschepping van de wereld. Dat is waarschijnlijk de reden waarom Scientology onder de religies zo uniek is.
Régis Dericquebourg,
22 september 1995
