Een algemeen kenmerk van gevestigde religies is dat ze hun oudheid benadrukken. Deze claim is nauw verbonden met de overtuiging dat er absolute waarheden bestaan, eeuwige waarheden, en het vage maar krachtige idee dat echte waarheid uit een of andere onbepaalde oertijd komt. Tegelijkertijd is er een wijdverbreid bewustzijn van de niet aflatende onherroepelijke verandering op veel gebieden in het sociale leven. Wanneer de economische en industriële orde zo’n snelle en waarneembare verandering ondergaat, wanneer de sociale structuur een doorlopend proces van heraanpassing laat zien, wanneer belangrijke sociale instanties – de bestuursvorm, de wet, het onderwijs, recreatie en zelfs het gezin – allemaal zowel doorlopend onbewuste aanpassing en programma’s van bewuste hervorming ervaren, zou het vreemd zijn als religieuze ideeën en organisaties geen gelijke veranderings- en vernieuwingsprocessen zouden doormaken. Dat doen ze ook, ondanks het extra van oudheid en traditie. De veronderstelling dat religie zou moeten zijn, zoals de liturgie het stelt “zoals ze in het begin was, nu is en voor altijd zal blijven” is echter zo ingebed, dat de functionarissen van andere sociale instituten maar moeilijk in het reine komen met het idee van nieuwe religies of de vernieuwende procedures die die religies propageren. Wetsdienaren werken met versleten definities, die ver in het verleden werden vastgelegd, zodat zelfs het legale begrip van wat religie zou kunnen zijn, verward en verouderd is. Politici die gevoelig zijn voor publieke onrust wanneer nieuwe religies om welke reden dan ook in de massamedia worden aangevallen, doen al snel een beroep op conventionele en gevestigde veronderstellingen over de aard van religie. Journalisten maken gebruik van deze zeer vage traditionele begrippen wanneer religieuze onderwerpen zo nu en dan tot kwesties van bredere politieke zorg kunnen worden gebracht. Ondanks pogingen om hun eigen religieuze optreden “up to date” te maken, staat de religieuze gemeenschap zelf in het algemeen wantrouwend tegenover alle vernieuwende bewegingen die buiten de kerken plaatsvinden. In een snel veranderende wereld, waarin alle sociale instanties voortdurend veranderen, wordt alleen aan religie een blijvende en theoretisch onveranderende rol, functie en vorm toegeschreven.
Toch is het duidelijk dat behoorlijke aantallen mensen nieuwe patronen van religieuze praktijen en nieuwe concepten van religieuze waarheden zoeken en ook vinden, zich in nieuwe spirituele zoektochten begeven en aan nieuwe soorten religieuze organisaties deelnemen.
Toch is het duidelijk dat behoorlijke aantallen mensen nieuwe patronen van religieuze praktijen en nieuwe concepten van religieuze waarheden zoeken en ook vinden, zich in nieuwe spirituele zoektochten begeven en aan nieuwe soorten religieuze organisaties deelnemen. Hoewel veel van de belangrijke bewakers van de publieke opinie en invloed nog steeds gericht zijn op het oude stereotype van religie, is het feit dat ze vooral bezwaren maken tegen nieuwe religieuze bewegingen omdat ze nieuw zijn, gelijk aan bezwaren tegen het hele proces van sociale en religieuze evolutie op zich.
Bryan Ronald Wilson
2 augustus 1995
Oxford, Engeland
