VI.I. De Scientology Kerk als een Nieuwe Religie
De Scientology Kerk is een van een aantal nieuwe religieuze bewegingen die elementen bevat die wat bepaalde aspecten betreft overeenkomen met bepaalde trends die zich aftekenen binnen de grotere westerse religies (zoals hierboven weergegeven in de hoofdstukken V.I.–V.IV.). Ze gebruikt taal die modern, informeel en niet-mystiek is; en presenteert haar dogma’s als objectief feitelijke zaken. Haar conceptie van verlossing heeft zowel een nabije als een uiteindelijke dimensie. De grote aantrekkingskracht die ze voor de bevolking van de ontwikkelde landen van de westerse wereld heeft, heeft haar onder de aandacht gebracht van sociologen en andere studenten van vergelijkende religie.
VI.II. Mijn Kennis van Scientology
In 1968 begon ik de literatuur van Scientology te lezen. Op een gegeven moment had ik zelfs plannen gemaakt om de beweging te gaan bestuderen. Hoewel het daar uiteindelijk niet van gekomen is, ben ik de lectuur van Scientology blijven lezen. Ik heb het hoofdkantoor Saint Hill Manor in East Grinstead bezocht en kennis gemaakt met scientologen. Sindsdien heb ik contact gehouden met de Engelse tak van de beweging en nog een aantal malen Saint Hill Manor bezocht, evenals een Scientology Kerk in Londen. Als één van de huidige godsdiensten waar ik als socioloog in geïnteresseerd ben, heb ik voortdurend een grote belangstelling gehouden voor de ontwikkeling van deze religie. Naast algemenere materialen ben ik bekend met de volgende officiële publicaties, waarvan het merendeel is geschreven door L. Ron Hubbard:
Handboek voor Preclears
Scientology 8-80
Scientology 8-8008
Inleiding tot de E-meter
Dianetics: De Oorspronkelijke These
Dianetics: De Leidraad voor het Menselijk Verstand
Een Test van het Terugroepen van het Gehele Tijdspoor
De Problemen van de Werkende Mens
ZelfAnalyse
Het Ontwikkelen van Menselijke Vermogens
Phoenix Lezingen
De Axioma’s van Scientology
Gevorderde Procedure en Axioma’s
Scientology: Een Nieuwe Kijk op het Leven
De Aard van Scientology
Ceremonies of the Founding Church of Scientology
De Scientology Religie
De Wetenschap van het Voortbestaan
Inleiding tot de Ethiek van Scientology
De Weg naar een Gelukkig Leven
Beschrijving van de Scientology Religie
Wat is Scientology?
Het Scientology Handboek
In studies die ik over nieuwe religies heb geschreven, heb ik regelmatig naar Scientology verwezen. Een korte weergave van deze religie is aan te treffen in mijn boek Religious Sects (Londen: Weidenfeld, 1970), terwijl een uitgebreide discussie van de religieuze kenmerken van Scientology is opgenomen in mijn latere werk The Social Dimensions of Sectarianism (Oxford: Clarendon Press, 1990). In de afgelopen 26 jaar heb ik belangstelling voor deze beweging gehouden.
VI.III. Dianetics – De Oorsprong van Scientology
Toen L. Ron Hubbard in 1950 voor het eerst zijn ideeën over Dianetics uiteenzette, waaruit later Scientology voortkwam, was er geen aanwijzing dat hij een religie lanceerde. Dianetics, een vorm van psychotherapie, was niet geschreven in religieuze taal. Er bestaat geen aanleiding om te veronderstellen dat Hubbard in die periode voorzag dat Dianetics een geloofssysteem zou worden of dat zijn volgelingen zich als een kerk zouden gaan omschrijven en zich zo zouden organiseren.
VI.IV. Geestelijke Genezing en Religie
Zoals regelmatig voorkomt, kleven aan therapeutisch handelen echter vaak metafysische en religieuze kenmerken; enerzijds zijn christian science, de new thought-beweging en yoga-technieken daar een voorbeeld van; anderzijds hebben de gevestigde religies soms specialistische activiteiten ontwikkeld op het gebied van genezing, vooral psychische genezing en hebben grote kerkgenootschappen daar soms speciale afdelingen voor in het leven geroepen. Dianetics deed aanvankelijk geen beroep op religieuze uitgangspunten, maar naarmate de theoretische grondslag van de therapie werd verbreed, werden steeds meer de metafysische eigenschappen ervan erkend. Sommige van deze opvattingen werden omschreven in een terminologie die duidelijk religieuze implicaties had.
VI.V. Hoe Religies zich ontwikkelen
Alle religies zijn het resultaat van ontwikkeling. Er is nog nooit een religie geweest, die zich bij het ontstaan al kenmerkte door een volledig ontwikkeld systeem van geloofsregels en gebruiken. Op dit punt is Scientology geen uitzondering: uit een therapeutische theorie ontwikkelde zich een religie. Het is absoluut onmogelijk om te zeggen wanneer het christendom een religie werd: het begon met enkele uitspraken over de moraal en een paar wonderen; het werd een volksbeweging onder de Galileeërs; geleidelijk aan werd het een joodse sekte, en pas daarna werd het een duidelijke religie. Zelfs toen duurde het nog eeuwen voordat de leerstellingen volledig waren uitgekristalliseerd, en de gebruiken zijn blijven veranderen. Bij recentere religieuze bewegingen is dit ontwikkelingsproces nog veel duidelijker zichtbaar.
Alle religies zijn het resultaat van ontwikkeling. Er is nog nooit een religie geweest, die zich bij het ontstaan al kenmerkte door een volledig ontwikkeld systeem van geloofsregels en gebruiken. Op dit punt is Scientology geen uitzondering: uit een therapeutische theorie ontwikkelde zich een religie.
Voor het ontstaan van de zevende dagadventisten kerk moeten we teruggaan tot 1830. Onder baptisten, presbyterianen, methodisten en anderen, troffen we in het noorden van de staat New York een wijdverspreid geloof aan in de spoedige wederkomst van Jezus Christus. Toch werd de kerk van de adventisten pas in 1860 opgericht. Ook duurde het verscheidene decennia na de ervaring (van de zussen Fox) van de “rappings” in Hydesville (vermoedelijke boodschappen uit de “geesteswereld”) voordat een spiritualistische kerk werd gevormd. Zo had ook Mary Baker Eddy jarenlang geëxperimenteerd met psychische genezing, voordat ze in 1866 haar geestelijk geneesmiddel “ontdekte”. Zelfs nog lang daarna dacht ze dat de gevestigde kerken haar genezingssysteem zouden accepteren, in plaats van dat het de grondslag zou worden voor de door haar in 1875 opgerichte Church of Christ, Scientist. Rond 1900 ervoeren de gelovigen in de Pinkstergemeente al de aantrekkingskracht van het spreken in onbekende talen, het doen van voorspellingen, genezingen en andere “gaven”, maar de afzonderlijke Pinksterkerken werden pas stap voor stap in de daaropvolgende twee decennia gesticht. Geen enkele van deze bewegingen, die allemaal zijn uitgegroeid tot aparte religies, zijn als zodanig begonnen; dat geldt ook voor Scientology.
VI.VI. De Doctrine van Scientology – De Ontwikkeling
van de Metafysica
Het is noodzakelijk, zelfs al verval ik hier en daar mogelijk in herhalingen, om een uitgebreid overzicht te geven van de belangrijkste leerstellingen van Scientology en aan te geven in hoeverre deze leerstellingen van het geloof een samenhangend religieus systeem vormen. Scientology is ontstaan uit Dianetics, een therapeutisch systeem, dat veel minder breed georiënteerd was. Het is gesuggereerd dat de term Dianetics een combinatie is van het Griekse dia (door, doorheen) en nous (verstand of ziel), een term waaruit al een zeker religieus perspectief blijkt, zonder dat dit aanvankelijk de bedoeling was. Nadat Dianetics werd opgenomen in het bredere kader van Scientology, is een aanzienlijk uitgebreider en veelomvattender metafysisch systeem ontwikkeld, waaruit de fundamenteel religieuze aard van deze filosofie duidelijk naar voren is gekomen. Terwijl de directe toepassing van Dianetics mentale genezing was – analoog aan de leer die Jezus tijdens zijn leven uitdroeg – kwam uit de strekking van de daaropvolgende leerstellingen, die de therapie uitlegden en propageerden, een toenemend inzicht in spirituele opvattingen en waarden naar voren.
De fundamentele vooronderstelling van Scientology is dat de mens in feite een spiritueel wezen is, een thetan die achtereenvolgens stoffelijke menselijke lichamen bewoont.
VI.VII. De Scientology Doctrine – De Thetan
en het Reactieve Verstand
De fundamentele vooronderstelling van Scientology is dat de mens in feite een spiritueel wezen is, een thetan die achtereenvolgens stoffelijke menselijke lichamen bewoont. De thetan is een individuele uitdrukking van theta (Grieks = denken), waaronder het leven of de bron van leven begrepen wordt. Losjes gedefinieerd is de thetan de ziel, maar ook de echte persoon, de voortdurende en blijvende identiteit die het lichaam overtreft, dat hij bewoont. De thetan is immaterieel en onsterfelijk, of heeft althans het vermogen om onsterfelijk te zijn; zijn creatieve mogelijkheden zijn onbeperkt. De thetan maakt geen deel uit van de fysieke wereld – hij heeft echter wel de potentiële capaciteit om controle uit te oefenen over het universum, dat is samengesteld uit Materie, Energie, Ruimte en Tijd (MERT). Thetans hebben de wereld hoofdzakelijk voor hun eigen genoegen voortgebracht (wat ook gezegd kan worden van de schepping van de wereld door de christelijke God). Er wordt vanuit gegaan, dat thetans op een bepaald moment, heel lang geleden, het slachtoffer werden van hun betrokkenheid bij MERT, erin verstrikt raakten en toelieten dat hun eigen schepping hun eigen mogelijkheden beperkte. Aldus haalt de mens in de huidige materiële wereld bij lange na niet zijn potentiële daadkracht en prestaties: hij wordt gehinderd door ontelbare vroegere verwikkelingen met MERT; deze zijn opgeslagen in het reactieve verstand, dat irrationeel en emotioneel reageert op alles wat pijnlijke en traumatische ervaringen uit het verleden oproept (die hij heeft ondergaan of anderen heeft aangedaan). Het reactieve verstand blokkeert dus die potentiële controlemogelijkheid die de mens, als hij in staat zou zijn zijn echte en oorspronkelijke spirituele kwaliteiten te laten herleven, over zijn lichaam en zijn omgeving zou kunnen hebben. Terwijl de mens als fundamenteel goed wordt beschouwd, verlangend naar, en in staat tot, voortbestaan, is hij door zijn eerdere verlies van zijn mogelijkheden een bedreigde soort geworden.
VI.VIII. De Scientology Doctrine – Reïncarnatie en Karma
Thetans hebben eeuwenlang ontelbare lichamen bewoond. In die zin sluit Scientology aan bij een theorie die, hoewel ze op een aantal punten daarvan afwijkt, belangrijke overeenkomsten vertoont met de reïncarnatie gedachte in het hindoeïsme en het boeddhisme. De nadruk die Scientology legt op het belang van huidige of toekomstige gevolgen van vroegere handelingen, vertoont overeenkomsten met het begrip karma. Ongunstige effecten zijn het gevolg van “overts”(schadelijke handelingen), die deel uitmaken van de verstrengeling met het materiële universum. Het ideaal voor de thetan is rationeel te blijven handelen en “oorzakelijk” te zijn over verschijnselen: dat wil zeggen, de gang van zaken in de nabije omgeving te bepalen. Deze opvatting vertoont duidelijke gelijkenissen met het oosterse idee, dat door goede daden in het heden positief karma voor de toekomst wordt gecreëerd, hoewel scientologen deze termen of begrippen niet gebruiken. De voorvallen in vorige levens hebben invloed op het heden; door middel van door Scientology ontwikkelde technieken kunnen deze voorvallen echter worden teruggeroepen, onder ogen worden gezien en kunnen de specifieke oorzaken van de huidige problemen in deze voorvallen worden gelokaliseerd. Deze procedure voorziet in de basis van geestelijke genezing – ze verschaft namelijk de gelegenheid om de effecten van daden uit het verleden op het karma te veranderen.
VI.IX. De Scientology Doctrine – De Acht Drijfveren
Volgens Scientology kan het bestaan worden onderverdeeld in acht verschillende afdelingen, in oplopende volgorde, die worden omschreven als drijfveren. Kort weergegeven zijn deze: de eerste drijfveer is de zelfdrijfveer, de drang van het individu om te bestaan; de tweede is de seksdrijfveer, de drang tot bestaan door seksuele activiteit, te verdelen in twee ‘sub’-drijfveren, de geslachtsdaad en het gezin; de derde is de groepsdrijfveer, de drang tot bestaan als groepen individuen. De school, de vereniging, de stad en de natie maken alle deel uit van de derde drijfveer; de vierde is de mensheid drijfveer, de drang tot bestaan als mensheid; de vijfde is de dieren drijfveer, de drang tot bestaan van het dierenrijk. Dit omvat alles wat leeft; de zesde is de universum drijfveer, de drang tot bestaan als het stoffelijk universum, bestaande uit materie, energie, ruimte en tijd; de zevende is de geestelijke drijfveer, “de drang tot het bestaan als geestelijke wezens”, met of zonder identiteit; de achtste drijfveer, ten slotte, is de Godsdrijfveer, de drang tot bestaan als oneindigheid. Deze drijfveer wordt als het Opperwezen geïdentificeerd en kan ook de “Godsdrijfveer” worden genoemd. Scientology richt zich op voortbestaan, en het voortbestaan van elke drijfveer wordt beschouwd als een deel van de doelstelling van de praktijk van Scientology. Hoewel veel van de eerste toepassingen meer gericht zijn op het individuele geestelijke welzijn van hen (preclears) die scientologische hulp zoeken, moet de scientoloog zich op een gegeven moment realiseren dat zijn huidige leven slechts een fragment is van zijn voortdurende bestaan als thetan en dat het leven van het individu nauw verbonden is met de oplopende niveaus die in de acht drijfveren zijn beschreven, en dus uiteindelijk tot het bestaan en voortbestaan van het Opperwezen of de oneindigheid.
VI.X. De Scientology Doctrine – Therapie en Communicatie
Zoals ook het geval is in andere religies, willen velen van hen die zich tot Scientology aangetrokken voelen, in eerste instantie zo snel mogelijk van hun problemen afkomen; dit is de aantrekkingskracht van het therapeutische element dat in veel religies wordt aangetroffen – vooral in het vroegere christendom – naast de meer mystieke, metafysische en spirituele leerstellingen, waar gelovigen verwacht worden toe te komen, naarmate ze in het geloof “groeien” (zie Hebreeërs 5:12-14). De meeste scientologen hebben eerst kennis gemaakt met de mogelijkheid hun alledaagse bestaan te verbeteren en hun intelligentie te vergroten (door het verkrijgen van een toenemende controle op het reactieve verstand). De mogelijkheid om zulke resultaten via de procedure van auditing te verkrijgen, wordt voorgesteld door de formule die bekendstaat als A-R-C. A staat voor affiniteit, die de emotionele ervaring van iemand vertegenwoordigt en de mate waarin hij iets of iemand mag. R staat voor realiteit, datgene waar we het over eens zijn dat het reëel is. C betekent communicatie, waar Scientology veel belang aan hecht. Wanneer mensen een affiniteit hebben, wanneer zij met elkaar overeenstemmen over de aard van objectieve verschijnselen, dan kan er gemakkelijk gecommuniceerd worden. Met deze driehoek A-R-C is de schaal van menselijke emoties, onder scientologen bekend als de “toonschaal” verbonden. Als de emotionele toon zakt, dan wordt communicatie moeilijk en wordt de werkelijkheid slecht ervaren. Communicatie op zich is echter een middel dat ernaar streeft om het begrip te laten toenemen en wordt, als ze doelmatig en nauwkeurig wordt gebruikt, het belangrijkste therapeutische middel waarmee het individu los kan worden gemaakt van de verstrikking die hij met de materiële wereld heeft ervaren. De thetan kan dan in staat worden gesteld met zijn eigen verleden te communiceren, de aard van zijn vroegere traumatische ervaringen te herkennen en de zelfkennis bereiken die hem in staat stelt zich van deze obstakels te bevrijden.
VI.XI. De Scientology Doctrine – Auditing
als Therapeutisch Middel
De toonschaal is de eerste illustratie aan het individu van de mogelijkheid om baat te hebben bij Scientology. Deze geeft een stijging aan van de chronische emotionele tonen, zoals apathie, verdriet en angst, tot enthousiasme (en, op meer gevorderde niveaus, tot uitbundigheid en sereniteit). Om dergelijke voordelen te ervaren, voelen velen zich om te beginnen tot Scientology aangetrokken. De techniek om dergelijke vorderingen te maken heet auditing; hierbij brengt een getrainde scientoloog, met gebruik van zorgvuldig samengestelde vragen, episodes in het bewustzijn van de persoon terug die een traumatische indruk (een “engram”) in zijn reactieve verstand hebben achtergelaten en daardoor een belemmering zijn voor rationeel gedrag. Doordat hij zich op deze manier vrij maakt van deze belemmeringen voor rationeel denken, stijgt de persoon op de “toonschaal” en verbetert zo zijn bekwaamheden, maar auditing is ook – en nu komen we op de volledigere religieuze betekenis – de methode waardoor een thetan verlossing kan verkrijgen: aanvankelijk door het elimineren van de mentale aberraties die hij ervaart als gevolg van zijn verstrikking in de materiële wereld, en uiteindelijk door het verkrijgen van totale vrijheid van de nadelige effecten van het MERT-universum. Scientologen noemen deze toestand “oorzakelijk” zijn. Er zijn duidelijke overeenkomsten met de wijze van verlossing die in oosterse religies wordt geboden. Aangezien zij het individu ook zien als belemmerd door de gevolgen van vroegere daden (karma), wordt hun opvatting over verlossing eveneens aangeduid via een proces (verlichting), waardoor het effect van karma kan worden doorbroken en het individu wordt bevrijd. Het uiteindelijke doel voor het individu, bekend als Opererende Thetan, is om buiten het lichaam te bestaan, om in een staat te zijn die wordt beschreven als “exterieur” aan alle fysieke zaken. Zo’n staat zou ten minste door sommige christenen bevestigd worden als de staat van de geredde ziel.
VI.XII. De Scientology Doctrine – Rationele Middelen voor Verlossing
De hierboven beschreven religieuze filosofie ligt ten grondslag aan de toepassingen van Scientology. Hubbard zélf zag een aantal overeenkomsten met de filosofie van oosterse religies. Hij citeerde vooral de Veda’s, de scheppingsverhalen die deel uitmaken van de hindoeïstische traditie, waarin volgens hem een opvatting voorkwam vergelijkbaar met de “Actiecyclus” in Scientology. De Actiecyclus is het ogenschijnlijke levensproces van geboorte, groei, verval en dood; met de kennis die Scientology ter beschikking stelt, kunnen de noodlottige effecten van deze cyclus worden vermeden. De cyclus kan worden gewijzigd van een cyclus van creatie, voortbestaan en vernietiging in een cyclus waarin alle elementen creatieve handelingen worden: Scientology legt zich er in eerste instantie op toe om de scheppende kracht te bevorderen en chaos en negativisme te overwinnen. Scientology ziet een afstammingslijn van wijsheid vanaf de Veda’s en Gautama Boeddha tot de christelijke boodschap, en stelt dat er sprake is van enige verwantschap met de leerstellingen van deze. Maar terwijl de wijsheid, zoals in het boeddhisme, misschien een paar individuen in de gelegenheid stelde om in één leven verlossing te bereiken, waren er geen nauwkeurig omschreven gebruiken die dat resultaat konden garanderen; er was nauwelijks een mogelijkheid voor herhaling. Het bereiken van verlossing bleef een kwestie van toeval of oncontroleerbare factoren. Verlossing werd maar zo af en toe, en hier en daar, nu en dan door weinigen verkregen, áls het al gebeurde. Hubbard, echter, standaardiseerde de religieuze praktijken en vergrootte de voorspelbaarheid van het bereiken van verlossing. Een dergelijke toepassing van technische methoden voor spirituele doeleinden, geeft aan in welke mate Scientology moderne technieken gebruikt voor de verwezenlijking van doelstellingen die ooit slechts zelden werden bereikt, áls het al gebeurde. Dit is dus de poging om zekerheid en orde te introduceren in spirituele oefeningen en verworvenheden. Scientology tracht de religieuze zoektocht te disciplineren en te ordenen door gebruikmaking van rationele procedures. In die zin heeft Scientology in dit technologische tijdperk ongeveer hetzelfde gedaan als het Methodisme in een eerder stadium van sociale ontwikkeling deed, namelijk mensen ervan proberen te overtuigen dat verlossing bereikt moest worden op een gedisciplineerde, methodische wijze. Hoewel de feitelijke methoden van de Methodisten nog steeds werden geformuleerd in de betrekkelijk conventionele taal van het huidige christendom, dragen de methoden die Scientology voorstaat duidelijk het stempel van een samenleving die zich veel meer richt op rationele en technologische procedures. De middelen die Scientology gebruikt zijn vergeleken met upaya (“juiste methode”) van het zevende stadium van de bodhisattva weg naar verlossing in het mahayana-boeddhisme. Volgens deze versie van het boeddhisme wordt de gelovige in het zevende stadium een transcendentale bodhisattva die (net als de Opererende Thetan in Scientology) niet langer verbonden is met een fysiek lichaam.
VI.XIII. De Scientology Doctrine – Auditing
als Pastorale Hulpverlening
De door Scientology gebruikte middelen zijn een vorm van pastorale counseling, het specifiekst georganiseerd in de technieken van auditing (van het Latijnse audire, luisteren). De specifieke technieken en hulpmiddelen van het auditeren vormen een technologie die de kern vormt van de religieuze praktijk van Scientology. Voor iedereen die baat wil hebben bij het geloof, is deze toepassing van groot belang. Hubbard heeft het proces van spirituele verlichting gereduceerd tot een reeks systematische procedures die stelselmatig diepere niveaus van het bewustzijn bereiken. Van deze methode wordt beweerd dat daarmee, net als met de methode van bevestiging in christian science, het zondebesef en de effecten van het vroegere lijden en wandaden teniet worden gedaan.
VI.XIV. De Scientology Doctrine – Stadia van Verlossing
De twee belangrijkste stadia in dit genezings- en verlossingsproces zijn de staten beschreven als respectievelijk Clear en Opererende Thetan. De preclear die voor de eerste keer met Scientology in aanraking komt, wordt gehinderd door de mentale ballast van pijnlijke en emotionele ervaringen uit het verleden. Met behulp van auditing wordt getracht deze punten in het bewustzijn te brengen: het individu moet met zijn verleden communiceren, hij moet de voorvallen onder ogen zien die aanleiding hebben gegeven tot een emotionele ontlading. Het auditeren moet het individu tot een punt brengen waarop hij die emotionele ontlading overstijgt en deze verdrongen stoornissen in totale gemoedsrust en rationeel bewustzijn kan beschouwen. Op deze wijze verdwijnen de schadelijke effecten ervan. Mentale blokkades, gevoelens van schuld en tekortkoming, fixaties op vroegere trauma’s of voorvallen met een emotionele lading worden zo overwonnen. Het individu wordt naar het heden gebracht, hij wordt namelijk bevrijd van de schadelijke effecten van de voorvallen die hebben plaatsgevonden op het “tijdspoor” van het huidige leven/de eerdere levens van de thetan. Door het verbeteren van de communicatie, brengt auditing de thetan in een toestand waarin de vroegere obstakels teniet zijn gedaan. Hij wordt gedefinieerd als Clear, een wezen dat niet langer een eigen reactief verstand heeft, dat zelfgedetermineerd is, ten minste met betrekking tot zichzelf. De Opererende Thetan staat op een hoger niveau van hetzelfde proces, omdat hij ook controle over zijn omgeving heeft verkregen. Hij is niet langer afhankelijk van het lichaam, dat hij thans bewoont: van hem wordt gezegd dat hij inderdaad niet langer in een lichaam is. Met andere woorden, men kan zeggen dat een Opererende Thetan een wezen is, dat zijn volledige spirituele potentieel heeft gerealiseerd, dat verlossing heeft bereikt. Het boek Wat is Scientology?
Voor scientologen is pastorale counseling (...) een systematische en gecontroleerde poging om zelfverlichting en spirituele kennis te bevorderen.
VI.XV. Religieuze Rollen in Scientology – De Auditor
In Scientology wordt geestelijke bijstand door vier soorten functionarissen verleend. Die posities vullen elkaar aan en zijn tevens deels overlappend. Het zijn de auditor, de case supervisor, de cursus supervisor en de kapelaan. De rol van de auditor is fundamenteel: auditing is immers de essentiële techniek waarmee uiteindelijk de vorm van verlichting wordt verkregen die het individu zal redden. De auditor is opgeleid en beschikt daardoor over vaardigheden waarmee hij anderen helpt, en hen helpt zichzelf te helpen. “Alle Scientology auditors moeten gewijde geestelijken worden” [Wat is Scientology? pag. 557] en elke auditor heeft cursussen gevolgd waardoor hij geschikt is voor het geestelijke ambt, zelfs al neemt hij deze rol misschien niet echt op zich. De auditor leert de preclear, die zijn hulp zoekt, zo neutraal en klinisch mogelijk te behandelen. In tegenstelling tot de biechtvader in de rooms-katholieke kerk gaat de auditor niet te werk volgens zijn eigen gevoel en zijn persoonlijke inschatting van de behoeften van de preclear; in plaats daarvan volgt hij nauwgezet de voorgeschreven procedures. Scientology richt zich dus hoofdzakelijk op de uitschakeling van toevallige, onvoorziene en persoonlijke elementen uit haar therapeutische en geestelijke ondersteuning. Alles wordt in het werk gesteld om er zeker van te zijn dat de emoties van de auditor de gestandaardiseerde procedures en auditingtechnieken niet verstoren. Pastorale counseling, en vooral de auditingsituatie als zodanig, kan dus worden beschouwd als een veel nauwkeuriger techniek dan zoals deze over het algemeen wordt gezien in de conventionele kerken en er wordt veel meer nauwkeurige aandacht aan besteed. Voor scientologen is pastorale counseling geen vorm van willekeurige raadgeving aan de ander op basis van het eigen oordeel of de wisselende competentie van de adviseur, maar een systematische en gecontroleerde poging om zelfverlichting en spirituele kennis te bevorderen.
VI.XVI. Religieuze Rollen in Scientology – De Case Supervisor
De case supervisor is verantwoordelijk voor de correcte toepassing van de auditingprocedures. Een van de belangrijkste functies van de case supervisor is de door de auditor tijdens de desbetreffende auditingsessie gemaakte aantekeningen nauwkeurig te bekijken. Deze aantekeningen zijn zeer technisch, alleen voor een getrainde auditor begrijpelijk – en bestaan uit aantekeningen over de toegepaste auditingprocedures, de reacties van de E-meter en hoe het met de preclear ging. De aantekeningen moeten volledig genoeg zijn om te laten zien dat de spirituele vooruitgang van de preclear in overeenstemming is met de soteriologie van Scientology. De case supervisor kan deze technische aantekeningen begrijpen, aangezien hij zelf een hooggetraind auditor is, die aanvullende gespecialiseerde training als case supervisor heeft gevolgd. Hij controleert of de auditing aan de voorgeschreven standaards heeft voldaan, de technieken correct zijn toegepast en of de preclear de juiste vooruitgang maakt. Als er in de auditing fouten zijn gemaakt, dan ontdekt de supervisor dat en corrigeert ze. Hij kan de auditor die een fout heeft gemaakt opdragen de verkeerd toegepaste materialen opnieuw te bestuderen en de correcte procedure toe te passen om zeker te stellen dat de fouten niet herhaald worden. Na elke sessie geeft hij de volgende stap in auditing aan. Aangezien mensen verschillend zijn, wordt elke case apart bekeken om te bepalen welke processen moeten worden toegepast en zeker te stellen dat de preclear voldoende spirituele vooruitgang maakt. Door de rol van de case supervisor wordt dus zeker gesteld dat Scientology auditing juist uitgevoerd en gecontroleerd wordt.
VI.XVII. Religieuze Rollen in Scientology – De
Cursus Supervisor
De cursus supervisor is zelfs nog van fundamenteler belang voor de toepassing van Scientology dan de auditor. Het is de cursus supervisor die de auditors opleidt totdat ze voldoen aan de exacte maatstaven die Hubbard heeft bepaald. De cursus supervisor is een deskundige in de studietechnieken die Hubbard heeft ontwikkeld. Hij is getraind om alle obstakels voor begrip te onderkennen en alle moeilijkheden op te lossen die de student van de Scientology literatuur tegen kan komen. De cursus supervisor moet er zeker van zijn dat de student de theorie begrijpt en dat deze door het doen van oefeningen en voorgeschreven procedures de toepassing ervan beheerst. In tegenstelling tot andere cursusleiders, geeft de supervisor geen onderwijs en geeft hij op geen enkele manier zijn eigen interpretatie van het onderwerp. Dit is een belangrijk punt, want scientologen geloven dat de resultaten die via Scientology worden verkregen, alleen maar mogelijk zijn als de Scientology teksten precies worden nagevolgd zoals ze door Hubbard zijn geschreven. Mondelinge uiteenzettingen van supervisor aan de student houden, hoe onbedoeld ook, onvermijdelijk veranderingen van het oorspronkelijke lesmateriaal in. Het is dus nodig dat de cursus supervisor een expert is in het herkennen van een situatie, waarin een student een probleem tegenkomt en hem in een richting te sturen waar hij dit probleem op eigen kracht kan oplossen.
VI.XVIII. Religieuze Rollen in Scientology – De Kapelaan
Alle Scientology kerken en missies hebben een kapelaan. Hij is een getraind auditor en de cursus voor geestelijke is een wezenlijk deel van zijn training. In deze cursus wordt Scientology gepresenteerd als een religie, een middel waarmee de mens verlossing kan bereiken. De cursus bevat een inleiding in de leerstellingen van de grote wereldreligies; instructies voor het houden van diensten en ceremonieën; een studie van het Credo en de codes van Scientology; en instructies over ethiek en technologie van auditing. Het voornaamste aspect van de rol van de kapelaan is misschien wel de pastorale counseling; niet zoals die wordt gegeven tijdens het auditeren, maar in meer algemene zin door het aanhoren van problemen en moeilijkheden waar scientologen mee te maken krijgen, wanneer zij de leerstellingen en technieken onder de knie proberen te krijgen. Kapelaans proberen organisatorische problemen op te lossen en, indien daartoe verzocht, morele kwesties en zelfs gezinsaangelegenheden te interpreteren volgens de uitgangspunten van Scientology. In hun rol binnen een bepaalde Scientology organisatie functioneren ze voor een groot deel zoals een kapelaan in de gevestigde kerk. De kapelaan treedt op als voorganger bij belangrijke rituelen die in de kerk worden gehouden (naamgevings-, huwelijks- en overlijdensrituelen). Tijdens de wekelijkse diensten, die op zondag worden gehouden, regelt de kapelaan de dienst die hij grotendeels naar eigen inzicht kan invullen. Hij houdt ook een preek, waarin hij de rol bekleedt van een preker, te vergelijken met die van een non-conformistische geestelijke en zijn functie is eerder die van commentator (in plaats van redenaar). Zijn uiteenzetting heeft altijd een nauwe betrekking met de leerstellingen en de toepassing van de geloofsbeginselen.
VI.XIX. Technische Middelen voor Spirituele Doeleinden – Een
Religie, geen Wetenschap
Om de werkwijze van Scientology en haar religieuze professionals te begrijpen, is het noodzakelijk te erkennen dat Scientology technische middelen koppelt aan spirituele doeleinden. Door haar nadruk op techniek, haar gebruik van technisch jargon en het accent op systematische werkwijzen en gedetailleerde orde, moet het geestelijke en verlossende karakter van Scientology’s fundamentele principe niet uit het oog worden verloren. Scientology is een religie die ontstond in een periode die werd gedomineerd door wetenschap: haar werkwijzen dragen het stempel van het tijdperk waarin ze ontstond. Een deel van Scientology’s overtuiging is het idee dat de mens rationeel moet denken en zijn sterke, doch storende gevoelens, moet beheersen. Alleen op deze manier zal de mens de volledige vrije wil en zelfbeschikking verkrijgen, die volgens scientologen zijn recht en behoefte zijn. Om verlossing te bereiken, moet het individu consequent en stabiel duidelijk omschreven voorschriften toepassen. Net als christian science probeert Scientology zekerheden te verschaffen. Scientology’s uiteindelijke doelstellingen lijken de empirische bewijslast te overstijgen. Het geloof van de volgelingen is bovenzintuiglijk, metafysisch en spiritueel, ofschoon de religie persoonlijke ervaring als de weg naar persoonlijke overtuiging of zekerheid benadrukt. De wetenschappelijke stijl van de Scientology terminologie doet geen afbreuk aan de religieuze status en bezigheden van de beweging.