XXIV. Traditionele Sekten

Strikt genomen worden als sekten aangemerkt die bewegingen die bestaan uit “afgescheiden gelovigen”, dat wil zeggen, bewegingen die, vanwege verschillende doctrines, praktijken of organisatie, van de heersende kerk(en) zijn afgescheiden, waarvan ze de brede traditie echter wel grotendeels delen. Door dit element van delen en de verkleining door de tijd heen van de betekenis van hun verschillen, die het voor sommige voormalige sekten mogelijk maakte op te klimmen naar een positie om als gezindte beschouwd te worden. Gezindten worden in het algemeen als ongeveer gelijk gezien. Ze worden als zodanig erkend aangezien de onderwerpen waarover spanning bestaat met de bredere maatschappij – een dergelijke spanning is de typische omstandigheid van bewegingen die als sekten aangemerkt worden – opgelost worden of langzaam verdwijnen. Zo zijn de baptisten, de discipelen van christus, de kerk van de nazireeërs, en in bepaalde opzichten zelfs de methodisten, allemaal voorbeelden van instanties die het van sekte-tot-gezindte proces hebben doorlopen. De geleidelijke bevestiging van de status van gezindte van bepaalde bewegingen is ook een indicatie voor de groeiende tolerantie in de bredere samenleving aangezien de wettelijke beperkingen (in Europa) voor deze bewegingen en de sociale vernedering die ze ondergingen uiteindelijk stap voor stap verlicht werden.

Niet alle sekten ontwikkelen zich echter tot gezindten en veel hangt af van hoe ze zijn ontstaan en de soort oriëntatie ten opzichte van de wereld die hun leerstellingen kenmerkt. Sekten die, zoals de jehovah’s getuigen en de broeders in christus, de snelle wederkomst tot het eerste punt van hun overtuigingen maken, zullen waarschijnlijk wel de spanning van sekte in de bredere samenleving houden, vooral als ze een streng evangelistisch programma volgen. Dat geldt ook voor sekten als de Exclusive (dat wil zeggen: Plymouth) Brethren die (hoewel ze ook geloof bevestigen in de spoedige wederkomst van Christus) zich vooral bezighouden met terugtrekking uit de bredere samenleving, die gezien wordt als van nature slecht, in hun eigen exclusieve gemeenschap. De spanning die bestaat tussen dergelijke sekten en de autoriteiten en op bepaalde momenten tussen de sekten en de bevolking, was meestal niet geconcentreerd op enig punt van de strafwet maar op de weigering van de sekteleden om de burgerplichten uit te voeren die gewoonlijk van burgers gevraagd worden. Zo hebben ze typisch gewetensbezwaren gemaakt tegen militaire dienst, of, zoals bij sommige sekten het geval was, vrijstelling gezocht van jury dienst, of van lidmaatschap van handelsunies in landen (Groot-brittannie en Zweden) waar dat lidmaatschap in bepaalde industrieën in feite of vrijwel verplicht was. Door de tijd heen zijn dergelijke gewetensbezwaren in land na land geleidelijk toegestaan, zoals aan jehovah’s getuigen in de Verenigde Staten voor vrijstelling van het salueren naar de nationale vlag of deelname in het zingen van het volkslied bij schoolbijeenkomsten of andere publieke gelegenheden. In deze en andere gevallen hebben christelijke sekten gevochten en hun zaken bij nationale of soms internationale hoven van justitie vaak gewonnen: hiermee hebben ze het gebied van religieuze vrijheid vergroot. Net als de sekten die uiteindelijk opklommen tot gezindten, waren zij vooral in hun begindagen als nieuwe bewegingen echter vaak onderhevig aan vervolging, discriminatie en kwelling.

XXV. De Weerstand tegen Nieuwe Religies
DOWNLOAD HET WITBOEK